سرامیک و کاشی

سرامیک

سرامیک یا Ceramic از ترکیب و پخت خاک رس و فلدسپات و سیلیس و سایر افزونه ها در کوره مخصوص پخت سرامیک و در دمای بالا به دست می آید. خاک رس در تشکیل ذرات بلوری سرامیک و فلدسپات در کاهش دمای پخت و پیوستگی ذرات بلوری سرامیک مؤثر است. استان یزد به دلیل وجود خاک رس مرغوب به عنوان قطب اصلی تولید سرامیک در ایران شناخته میشود. در حال حاضر استان یزد با بیش از 100 کارخانه تولید سرامیک در ایران و استان اصفهان با بیش از 20 کارخانه بیشترین سهم بازار را در تولید و فروش و صادرات سرامیک در ایران دارا میباشد. با توجه به نوع خاک رس و مرغوبیت آن روش تولید سرامیک متفاوت است. از ترکیب خاک رس و فلدسپات و سیلیکا در آسیب مخصوص و خرد کردن آن گرانول سرامیک پرسلان به شکل پودری به دست می آید. وجود خاک رس در سرامیک باعث کاهش تخلخل و مقاومت در برابر دما میشود و پخت آن در کوره ذرات بلوری سرامیک را تشکیل میدهد و فلدسپات نقش چسب ذرات بلوری سرامیک به یکدیگر را بازی میکند. مطابق با استاندارد انجمن مواد و آزمون آمریکا ( ASTM ) خواص مکانیکی سرامیک مانند مقاومت در برابر حرارت و ضربه و مقاومت برشی سرامیک باید ضوابط فنی و مهندسی را در مواد تشکیل دهنده و روش فرآوری سرامیک برآورده کند. استاندارد سرامیک ASTM شامل مجموعه ای از آزمون ها و استاندارها در تعیین خواص شیمیایی و فیزیکی و مشخصات مکانیکی سرامیک است. گرانول سرامیک به دست آمده پس از انجام آزمایش‌ها در دستگاه پرس قالب گرفته میشود که به آن اصطلاحاً بیسکویت سرامیک ( Ceramic Bisque ) گفته میشود.  محصول به دست آمده و لعاب روی آن در کوره مخصوص با دمایی حدوداً 1250 درجه سانتی گراد و به صورت تک پختی قرار میگیرد و سرامیک ساختمانی تولید میشود. لعاب سرامیک در دو نوع لعاب فریت و لعاب خام بر روی سرامیک به صورت لایه ای نازک شیشه مانند قرار دارد. برای تولید سرامیک کف از لعاب خام به دلیل مقاومت بیشتر و در سایر موارد از لعاب فریت به دلیل وزن کمتر استفاده میشود. برای کفپوش ساختمان سه گزینه پیش رو است، استفاده از سرامیک کف و پارکت ایزوفام و سنگ ساختمانی که هر کدام از این متریال ساختمانی با توجه به سلیقه کارفرما و بودجه کارفرما انتخاب میشود. سرامیک کف درجه یک به بهترین تولید سرامیک کف کارخانه سازنده از نظر کیفیت لعاب و دقت در ابعاد اطلاق میشود. کیفیت در لعاب معمولاً در نور و عدم ایجاد موج قابل تشخیص است اما دقت در ابعاد به سادگی قابل تشخیص نیست و متأسفانه پس از نصب به دلیل عدم انطباق بندهای سرامیک کف با یکدیگر خود را نشان میدهد. با کاهش درجه سرامیک از کیفیت سرامیک کف کاسته میشود. سرامیک خارج درجه به سرامیکی اطلاق میشود که قابل استفاده در داخل ساختمان نبوده و فقط قابلیت استفاده در خارج ساختمان و محل های کم اهمیت را دارا میباشد. جهت نصب سرامیک کف معمولاً از ملات ماسه سیمان پرتلند و یا چسب های با پایه آب استفاده میشود که به دلیل کیفیت پایین چسب های موجود در بازار ملات ماسه سیمان توصیه میگردد.

جنس سرامیک

جنس سرامیک با توجه به مواد تشکیل دهنده آن و همچنین روش تولید آن به دو دسته اصلی سرامیک پرسلان ( Porcelain Ceramic ) و سرامیک رسی ( Clay Ceramic ) تقسیم میشود. سرامیک رسی به دلیل ضعف در مقاومت و همچنین ابعاد کوچک استفاده از آن در صنعت ساختمان به حداقل رسیده است و سازندگان ساختمان استفاده از سرامیک پرسلان را به جای سرامیک رسی معمولی در انتخاب متریال کف ترجیح میدهند. البته سرامیک معمولی ارزانتر از سرامیک پرسلان است و همچنین به دلیل وزن سبکتر و همچنین راحتی در برش و جذب بالای آب ملات ماسه و سیمان تهران و اجرت ارزان در نصب سرامیک نسبت به سرامیک پرسلان همچنان مورد استفاده در برخی از پروژه هایی که کارفرما با کمترین هزینه قصد ساخت و یا بازسازی ساختمان را دارد استفاده میشود. ضخامت سرامیک رسی از سرامیک پرسلان کمتر است و از این رو مقاومت آن در برابر ضربه و تنش های حرارتی به نسبت کمتر است. یکی از مزیت های سرامیک پرسلان عدم جذب آب است که این خاصیت در ساخت استخر بسیار مهم است و از این رو در محیط های با رطوبت بالا بهترین گزینه برای کفپوش است. البته باید به این نکته توجه کرد که بهتر است از سرامیک مات و یا بدون پولیش استفاده کنیم زیرا ممکن سطح سرامیک بسیار لیز شود. سرامیک رسی معمولاً با حداکثر اندازه 60 در 60 سانتیمتر تولید و به فروش میرسد در حالی که سرامیک پرسلان تا ابعاد 320 در 160 سانتیمتر در ایران تولید و به فروش میرسد. سرامیک پرسلان سایز بزرگ را اصطلاحاً اسلب سرامیک میگویند. همچنین برخی از افراد در بازار سرامیک رسی را سرامیک پشت قرمز و سرامیک پرسلان را پشت سفید میگویند.

لعاب سرامیک

لعاب سرامیک ( Ceramic Glaze ) ماده ای شفاف و شیشه مانندی از ترکیب کوارتز، فلدسپات و اکسید سرب و با خواص شیمیایی متفاوت است که وظیفه آن بالا بردن مقاومت سرامیک، شفافیت و زیبایی و همچنین رنگ آمیزی و طرح دار کردن سرامیک است. در سرامیک طرح دار ابتدا زیر لعاب یا انگوب ( Engobe ) با لایه ای نازک بر روی بیسکویت سرامیک قرار داده میشود و پس از پخت مجدداً لایه لعاب نهایی بر روی سرامیک قرار میگیرد. لعاب سرامیک بر اساس روش تولید به سه دسته اصلی لعاب فریت شده و لعاب خام و لعاب تبخیر شده تقسیم میشود. در بازار ایران لعاب سرامیک به دسته لعاب معمولی، لعاب نانو و لعاب سوپر گیلز دسته میشوند. لعاب معمولی که ارزانترین نوع لعاب سرامیک است در گذشته پوشش تمام انواع سرامیک در ایران بود اما در حال حاضر با پیشرفت تکنولوژی و ورود تجهیزات و ماشین آلات روز دنیا به ایران سرامیک روکش نانو با حداکثر شفافیت و انعکاس نور و براقی و همچنین سرامیک سوپر گلیز با خواص ضد خط و خش و همچنین مقاومت بسیار بالا در برابر ضربه تولید و به فروش میرسد. با توجه به اینکه معمولاً نقاشی ساختمان پس از نصب سرامیک کف انجام میشود نردبان نقاش ممکن است بر روی سرامیک ایجاد خط و خش کند که در این موارد توصیه میشود یا نردبان نقاش چوبی باشد و یا اینکه از سرامیک نانو پولیش استفاده شود. قیمت سرامیک روکش نانو سوپر گلیز نسبت به انواع دیگر سرامیک بالاتر است اما زیبایی خیره کننده و همچنین بازتاب نور بدون موج آن امروزه در اکثر پروژه های ساختمانی نوساز و لوکس استفاده میشود. استفاده از سرامیک نانو پولیش سوپر گلیز زیبایی نورپردازی ساختمان را دو چندان میکند و همچنین در شرایطی که از رنگ سفید سرامیک نانو پولیش سوپر گلیز استفاده شود ابعاد خانه بزرگتر به نظر میرسد. خاصی ضد خط و خش سرامیک سوپر گیلز یکی از مهمترین خواص آن و دلیلی بر استفاده از آن در ساختمان به عنوان سرامیک کف است. البته ذکر این نکته الزامی است که سرامیک روکش نانو درجه بندی دارد و در سرامیک روکش نانو درجه دو ممکن است در بازتاب نور اندکی موج را مشاهده کنیم.

برش سرامیک

سرامیک از نظر برش به دو دسته اصلی برش معمولی و سرامیک رکتیفای ( Rectified Tile ) تقسیم میشود. لبه انتهایی سرامیک پس از لعاب کاری دارای پخ و به صورت گرد در می آید با استفاده از دستگاه واترجت لبه انتهایی سرامیک برش میخورد که این عمل باعث میشود لبه انتهایی سرامیک کاملاً صاف و به دور از هرگونه پخی باشد. سرامیک رکتیفای به دلیل پرداخت بر روی سرامیک معمولی به نسبت قیمت بالاتری دارد. در بازار سرامیک رکتیفای را به عنوان سرامیک بدون بند نیز میشناسند اما بهتر است که در زمان نصب سرامیک با استفاده از تراز و گوه مابین سرامیک بند 1 یا 2 میلیمتری بدهیم و پس از اتمام نصب نسبت به بندکشی سرامیک با پودر مخصوص اقدام کنیم. بندکشی سرامیک باعث بهتر چسبیدن سرامیک به کف خواهد شد و از لق شدن سرامیک پس از مدتی از نصب جلوگیری میکند. یکی دیگر از دلایل رکتیفای کردن سرامیک استاندارد سازی ابعاد اسمی آن است به عنوان مثال اگر قصد خرید سرامیک 1 در 1 متر را داشته باشید سرامیک رکتیفای درجه یک با حداقل اختلاف در ابعاد در حدود نیم میلیمتر در زمان نصب از نا ترازی و عدم امتداد خطوط بندکشی جلوگیری میکند. سرامیک رکتیفای را با نام سرامیک بدون درز، سرامیک بدون بند و سرامیک لیزری را میشناسند. سرامیک رکتیفای درجه دو ممکن است نسبت به سرامیک رکتیفای درجه دو اندکی تاب داشته باشد که معمولاً در صورت نصب اصولی سرامیک خیلی به چشم نمی آید.

درجه بندی سرامیک

سرامیک پس از تولید در کارخانه و از نظر اختلاف در ابعاد، تاب داشتن، کیفیت لعاب و  همچنین کیفیت چاپ از 5 سنسور متفاوت عبور میکنند. کیفیت سرامیک بر اساس درجه و گرید باید بر روی دسته بندی آن مشخص شود. گرید ( Grade) یک روش نشانه گذاری محصول در خود کارخانه است و معمولاً سرامیک در سه دسته گرید A و گرید B و گرید C دسته بندی میشود. گرید بندی کارخانه نشان دهنده درجه خاصی نیست و معیار خوبی برای ارزیابی کیفیت سرامیک نمیباشد. دستگاه LGV و TGV مجهز به 5 سنسور متفاوت است که با بررسی بر روی خروجی تولیدی کارخانه، سرامیک از نظر سازمان ملی استاندارد به 4 درجه متفاوت نامگذاری میکند. 1- سرامیک درجه یک : سرامیک درجه یک یعنی بهترین تولید سرامیک آن کارخانه از نظر رنگ و چاپ و لعاب و برش و با توجه به امکانات و ماشین آلات کارخانه تولید کننده سرامیک. به بیانی دیگر صرفاً درجه 1 بودن سرامیک نشان دهنده بهتر بودن آن نیست. بلکه مقصود تولید سرامیکی در این کارخانه با حداکثر تشابه با ابعاد و اندازه های اسمی آن است همانند آنچه  بر روی کارتن سرامیک نوشته شده است. سرامیک درجه در با کمتر از نیم درصد نسبت به ابعاد اسمی خود و با حداقل تحدب و تقعر که اصطلاحاً به آن تاب کاشی میگویند سورت شده است. 2- سرامیک درجه دو : تفاوت سرامیک درجه یک و سرامیک درجه دو بسیار اندک است و در بسیاری از موارد قابل تشخیص نیست. به عنوان مثال ممکن است بر روی لعاب سرامیک درجه 2 اندکی حفره ریز وجود داشته باشد که با چشم غیر مسلح به سختی دیده میشود. از این رو به ترکیب سرامیک درجه یک و درجه دو سرامیک درجه صادراتی میگویند و معمولاً این نوع سرامیک با گرید B در بازار فروخته میشود. قیمت سرامیک درجه دو نسبت به سرامیک درجه یک 5 درصد ارزانتر است و اغلب کارفرمایان برای پروژه های خود به خرید سرامیک درجه 2 تمایل دارند. در صورتی که نسبت به سرامیک کف منزل خود حساس هستید توصیه میکنیم از سرامیک درجه یک استفاده کنید. 3- سرامیک درجه سه : سرامیک درجه سه معمولاً به دلیل تابدار بودن آن شناخته میشود. پس از نصب سرامیک با سیمان آبیک به دلیل اینکه سرامیک تاب دارد و این تاب میتواند به صورت محدب یا مقعر باشد در محل بند سرامیک ها شاهد درز خواهیم بود که به این درز اصطلاحاً ناخنک میگویند. با لمس ناخن انگشت این درز کاملاً واضح است ناخن انگشت در درز بین کاشی درجه سه کاملاً گیر میکند. در سرامیک با ابعاد بزرگ این تحدب و تقعر بیشتر است و در تاب کاشی بیشتر به چشم می آید. یکی از روش هایی که نصاب سرامیک برای گرفتن تاب سرامیک از آن استفاده میکند استفاده از گوه و همتراز است. استفاده از همتراز برای نصب سرامیک با هر درجه ای که باشد حتماً توصیه میشود. 4- سرامیک درجه چهار : سرامیک درجه سرامیک ضعیفترین سرامیک تولیدی کارخانه از نظر ابعاد و لبه ها و لعاب و چاپ به شمار میرود. از سرامیک درجه چهار معمولاً در فضای باز و یا در محوطه سازی و کلاً فضاهایی که از دید پنهان است و معمولاً بیشتر به عنوان نظافت سطوح استفاده میشود. با توجه به اینکه کارخانه های تولید کننده سرامیک مجاز به فروش این محصول با مشخصات و الزامات فنی استاندارد شماره 3-10760 سازمان ملی استاندارد ایران نیستند سرامیک درجه 4 با جعبه سفید رنگ و با ذکر جمله ” این کالا مشمول قانون 25 استاندارد ایران نمیشود ” به فروش میرسد و به همین  دلیل به سرامیک درجه 4 سرامیک جعبه سفید میگویند. خرید سرامیک درجه چهار تماماً با مسئولیت مشتری خواهد بود و ممکن است سرامیک خریداری شده برای نصب و از لحاظ ایمنی مناسب نباشد. در صورتی که خرید سرامیک از فروشگاه معتبر صورت نگیرد ممکن است ضایعات سرامیک به مشتری فروخته شود که غیر قابل نصب باشد و تماماً دور ریز باشد.

سرامیک پرسلان

سرامیک پرسلان ( Porcelain Ceramic ) سرامیک پرسلان نوع جدیدی از سرامیک با تکنولوژی ساخت بالاتر است که در واقع تحول جدیدی در صنعت سرامیک جهان به وجود آورده است. سرامیک پرسلان مانند سرامیک معمولی از خاک رس و فلدسپات و سیلیس تشکیل شده است با این تفاوت با توجه تجهیزات مدرن در فشار و دمای بالاتری تولید میشود. از آنجایی که سرامیک پرسلان تحت فشار بیشتری ساخته میشود چگالی آن بسیار بالاتر و تخلخل آن کمتر است از این رو مقاومت آن در برابر ضربه و تنش های حرارتی بالاتر است. سرامیک پرسلان به دلیل استفاده از تکنولوژی مدرن در ساخت ضخامت بیشتری دارد و از این رو وزن واحد آن در هر متر مربع نسبت به سرامیک معمولی بیشتر است. در بازار ایران ضخامت سرامیک پرسلان 1 سانتیمتر است و سرامیک پرسلان با ابعاد 1 در 1 متر و 120 در 120 سانتی متر از پرفروشترین ابعاد سرامیک به حساب می آیند. اصلی ترین تفاوت سرامیک پرسلان و سرامیک معمولی در فرآیند تولید آن است و امروزه اکثر کارخانه ها با توجه به ورود تکنولوژی جدید به ایران تمایل به تولید سرامیک پرسلان دارند. سرامیک پرسلان در دو نوع سرامیک پرسلان مات و سرامیک پرسلان پولیش دار تولید میشود که در صورتی که از مواد نانو در روکش سرامیک پولیش دار استفاده شود به آن سرامیک نانو پولیش گفته میشود. سرامیک نانو پولیش کاملاً در مقابل خز و خط مقاوم است و همچنین مقاومت بالاتری نسبت به سرامیک پرسلان لعاب دار دارد. سرامیک پرسلان نانو پولیش به دلیل روکش پیشرفته آن کاملاً نور را بازتاب میدهد و از این رو در طراحی داخلی ساختمان اولویت با استفاده از سرامیک پرسلان نانو پولیش است. سرامیک پرسلان مطابق با مشخصات ذکر شده در دستورالعمل سازمان بین المللی استاندارد ( ISO ) به شماره 13006 سال 2018 میلادی کشور سوئیس فقط به محصولاتی گفته میشود که مقاومت بیشتر از 350 کیلوگرم در متر مربع را داشته باشد و همچنین جذب آب آن کمتر و یا مساوی نیم درصد باشد. جذب آب کم سرامیک پرسلان در مقابل سرامیک معمولی مهمترین تفاوت میان این دو محصول است. شناخت این تفاوت در زمان نصب سرامیک پرسلان بسیار مهم است. با توجه به اینکه سرامیک پرسلان جذب آب بسیار کمی دارد نصب آن به روش دوغابی باید با در نظر گیری اصول مهندسی و همانند سنگ ساختمانی صورت بگیرد. برای نصب سرامیک پرسلان به روش دوغابی الزاماً باید همانند سنگ از اسکوپ استفاده شود. در صورتی که سرامیک پرسلان در کف ساختمان قرار است نصب شود ترجیح آن است که از چسب مخصوص استفاده کنیم و استفاده از ملات ماسه و سیمان مخصوصاً برای سرامیک پرسلان با ابعاد کوچکتر از 1 در 1 منجر به لق شدن سرامیک پرسلان در اثر عبور و مرور خواهد شد. در صورتی که از ملات ماسه و سیمان در نصب سرامیک اسلب قرار است استفاده شود توصیه میشود که از سیمان ساوه که مقاومت بالاتری دارد استفاده شود. سرامیک پرسلان انواع متفاوتی دارد که سرامیک پرسلان خاک سفید یا اصطلاحاً سرامیک پشت سفید مرغوبترین نوع آن است. در هنگام خرید سرامیک پرسلان به رنگ پشت آن دقت کنید و چنانچه سفید بود نشان دهنده سرامیک پرسلان خاک سفید است و سپس نسبت به خرید آن اقدام کنید.

با توجه به تعریف انجمن تحقیقات مواد و مصالح آمریکا ( ASTM ) از افزودن یکسری کامپوزیت های خاص به فرآورده های سرامیکی معمولی که معمولاً با خاک رس ساخته میشوند و در دما و فشار مشخصی قرار میگیرند سرامیک پرسلان تولید میشود. سرامیک پرسلان بسیار مقاوم بوده و در مقابل ضربه مقاومت بسیار بالایی دارد. سرامیک پرسلان نسبت به سرامیک های معمولی ضخامت و وزن بیشتری دارد و از این رو در مکان هایی که رفت و آمد زیاد دارد و یا در مجاورت تغییرات آب و هوایی مانند روف گاردن است استفاده میشود. با توجه به مقاومت بالای این سرامیک پرسلان میتوان ابعاد بزرگتری نسبت به سرامیک معمولی ساخت. به عنوان مثال سرامیک معمولی را تا ابعاد 60 در 60 میسازند زیرا در ابعاد بزرگتر سرامیک های معمولی تاب و انحنای سرامیک بسیار زیاد میشود و حین نصب به مشکل خواهد خورد. یکی از نکاتی که در مورد سرامیک پرسلان باید به آن دقت کرد این است که با توجه به نوع مواد بکار رفته در سرامیک پرسلان تقریباً درصد جذب آب در آن صفر است. در نتیجه برای نصب سرامیک پرسلان استفاده از چسب مخصوص پرسلان توصیه میشود و استفاده از روش های دوغابی فقط در شرایطی مجاز است که پشت سرامیک پرسلان اسکوپ شود. همچنین اکثر افراد و حتی نصابان سرامیک فکر میکنند که اصطلاح سرامیک رکتی فایر و یا سرامیک بدون بند یعنی بین سرامیک ها نباید هیچگونه بندی قرار گیرد و سرامیک ها بدون بند اجرا شوند. در حالی که این تصور کاملاً غلط بوده و رکتی فایر بودن سرامیک فقط به دلیل نوع برش آن در کارخانه است. همچنین باید در نظر داشت که برای تراز کردن سرامیک پرسلان نباید از روش چکش پلاستیکی استفاده کرد و در این مورد باید از فیتینگ های مخصوص استفاده شود. همچنین برای پر کردن بند سرامیک از مخلوط کردن پودر سنگ و سیمان سفید باید اجتناب کرد و از پودر مخصوص بندکشی سرامیک پرسلان باید استفاده شود. چسب سرامیک بر روی انواع سطوح قابل اجراست و حتی در شرایطی که از دیوار کناف استفاده شده است چسب سرامیک را میتوان استفاده کرد. در این شرایط بهتر است که از چسب سرامیک خمیری استفاده کنیم و برای مقاومت بیشتر اندکی چسب بتن در مخلوط اضافه کنیم. گیرایی چسب سرامیک با کناف کامل است و برای نصب سرامیک میتوان از چسب خمیری استفاده کرد.

مزایای سرامیک پرسلان : 1- با توجه به تکنولوژی تولید و ماشین آلات پیشرفته، تنوع طرح و رنگ سرامیک پرسلان بسیار بالا است به صورتی که برای هر نوع سلیقه ای و با هر سبک طراحی داخلی همخوانی دارد. گستردگی طیف طرح و رنگ سرامیک پرسلان انتخاب آن را برای هر محیطی و هر سلیقه ای آسان کرده است. 2- ابعاد و اندازه بزرگ سرامیک پرسلان در مقایسه با سرامیک معمولی یکی از مهمترین مزیت های آن است. در حال حاضر ابعاد 120 در 120 سانتی متر و 100 در 100 سانتیمتر که به آن سرامیک 1 در 1 گفته میشود از پر فروش ترین ابعاد سرامیک پرسلان هستند. 3- مقاومت سرامیک پرسلان در برابر ضربه، مقاومت در برابر رطوبت و مقاومت در برابر آتش از ویژگی های مهم سرامیک پرسلان هستند که استفاده از آن را در هر محیطی با هر نوع کاربری امکان‌پذیر کرده است. سرامیک پرسلان با ضخامت بیشتر از 14 میلیمتر برای مکان هایی با رفت و آمد بسیار مانند پارکینگ ها بسیار مناسب است و میتواند جایگزین موزاییک کف پارکینگ باشد. 4- تمیز کردن سرامیک پرسلان به سادگی امکان پذیر است به ویژه زمانی که از سرامیک پرسلان نانو پولیش در کف ساختمان استفاده شده است به دلیل پوشش روی سرامیک تمیز کردن آن بسیار ساده است. این مزیت سرامیک پرسلان مخصوصاً در مکان هایی که تمیزی کف بسیار اهمیت دارد مانند دکوراسیون آرایشگاه زنانه و یا دکوراسیون آرایشگاه مردانه به گونه ای که کف آن مرتباً در حال شست و شو است بهتر است از این نوع سرامیک استفاده کنیم. 5- سرامیک پرسلان نانو پولیش در مقابل هرگونه خط و خش بسیار مقام است به گونه ای که حتی با یک جسم برنده مانند تیغ و از روی عمد هم نمیتوان بر روی آن خط و خش ایجاد کرد. 6- دوام سرامیک پرسلان به دلیل صلب بودن و فشردگی بالا و همچنین چگالی آن بسیار بالاست از این رو از این نوع سرامیک در مکان هایی با رفت و آمد بسیار زیاد مانند مکان های تجاری و مخصوصاً دکور مغازه استفاده میشود. با توجه به اینکه در مکانهای تجاری، کف دائماً در حال تمیز شدن با انواع مواد شوینده است توصیه میشود از سرامیک پرسلان به عنوان سرامیک کف استفاده شود. 7- در صورت هرگونه آسیبی به سرامیک پرسلان نظیر شکستگی و یا ترک خوردگی سرامیک پرسلان به راحتی قابل تعویض است. البته برای تعویض سرامیک پرسلان از نصاب حرفه ای باید استفاده شود و با نهایت دقت و آرامش سرامیک خراب از کف جدا شود به گونه ای که به سرامیک های مجاور آسیبی نرسد. برای تعویض سرامیک پرسلان آسیب دیده ابتدا بند اطراف سرامیک با استفاده از یک تیغ کاملاً خالی میشود و سپس سرامیک معیوب به آرامی و با چکش سر الماسه خرد میشود. سپس با استفاده از دیلم کردن میتوان سرامیک معیوب را از کف جدا کرد. همانطور که گفته شد این عمل باید به آرامی انجام شود در غیر این صورت ممکن به سرامیک های مجاور آسیب برسد و اصطلاحاً لب پر شود.

معایب سرامیک پرسلان

1- قیمت سرامیک پرسلان در مقایسه با سرامیک معمولی بیشتر است و هرچه ابعاد سرامیک پرسلان بیشتر شود قیمت آن در هر متر مربع بیشتر میشود. به عنوان مثال قیمت سرامیک یک در یک متر مربع در هر متر مربع دویست هزار تومان است اما قیمت سرامیک اسلب با ابعاد 360 سانتیمتر در 120 سانتیمتر در هر متر مربع هفتصد هزار تومان است. هرچه ابعاد سرامیک پرسلان بزرگتر شود قیمت آن گرانتر میشود. 2- نصب سرامیک پرسلان در مقایسه با سرامیک معمولی به دلیل وزن بیشتر و ابعاد بزرگتر دشوارتر است. همچنین با توجه به مقاومت بالای سرامیک پرسلان برش آن نیز سختتر است. به عنوان مثال هرچه ابعاد سرامیک بزرگتر باشد اجرت نصب آن نیز بالاتر است. 3- در زمان خرید سرامیک پرسلان حتماً باید به تعداد فیس ( Face ) آن توجه کرد. فیس سرامیک پرسلان عبارت است از تعداد طرح متنوع از یک نوع سرامیک. به عنوان مثال شما برای کف منزل سرامیک پرسلان طرح کلکته را انتخاب کرده اید. با توجه به طرح انتخابی شما یک کارخانه 8 فیس مختلف از طرح انتخاب شما را در بسته بندی خود دارد و زمانی که سرامیک نصب میشود قرارگیری این طرح های رندوم ظاهر طبیعی به کف منزل شما میدهد اما در صورتی که یک کارخانه تنها 2 فیس متفاوت داشته باشد پس از نصب سرامیک طرح ها دائماً در حال تکرار شدن هستند و از این رو کف منزل شما ظاهری مصنوعی خواهد کرد.

سرامیک اسلب

سرامیک اسلب ( Slab Tile ) و یا به بیانی دیگر اسلب پرسلان ( Porcelain Slab ) به سرامیکی گفته میشود که ابعاد آن بزرگتر از سرامیک نرمال باشد اما تمامی خواص سرامیک پرسلان را داشته باشد. سرامیک اسلب که در بازار به سرامیک سایز بزرگ معروف است به دلیل جذابیت در طرح و طبیعی جلوه کردن آن از محبوبترین انواع سرامیک برای کف و یا پوشش دیوار است. پر فروش ترین سایز سرامیک اسلب 240 در 120 است و معمولاً اکثر کارخانه ها در ایران این سایز سرامیک اسلب را تولید میکنند. در حال حاضر اکثر کارخانه های ایرانی نسبت به تولید و فروش سرامیک اسلب اقدام میکنند و همچنین از معروفترین تولید کنندگان سرامیک در جهان که محصولات آن به صورت وارداتی به ایران انجام میشود شرکت راک سرامیک ( RAK Ceramics ) است که محصولات آن از طریق کشور امارات به ایران انجام میشود. البته لازم به ذکر است که تولیدات داخلی ایران نیز از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است و توان رقابتی با بزرگترین تولیدکنندگان سرامیک اسلب در جهان را دارد. با توجه سایز سرامیک اسلب یکی از مهمترین کاربردهای در آشپزخانه و به عنوان کانترتاپ ( Countertop ) است. کانترتاپ به رویه کابینت آشپزخانه گفته میشود که شامل رویه یونیت و رویه جزیره یا آیلند کابینت است. با توجه به ابعاد بزرگ سرامیک اسلب و همچنین پیوستگی و عدم درز آن استفاده از سرامیک اسلب به عنوان کانترتاپ گزینه مناسبی است. از دیگر استفاده های سرامیک اسلب میتوان به نصب آن در کف ساختمان اشاره کرد که البته با توجه به سایز بزرگ سرامیک اسلب ممکن است در ساختمانی که پلان آن غیر منظم است یا اصطلاحاً کنج و گوشه زیاد دارد پرت سرامیک اسلب بالا رود و با توجه به قیمت بالای سرامیک اسلب صرفه اقتصادی نداشته باشد همچنین اسلب سرامیک در دیوار ساختمان مخصوصاً در طراحی لابی ساختمان کاربرد زیادی نصب سرامیک اسلب حتماً باید توسط چسب سرامیک انجام شود و استفاده از روش دوغابی حتی با اسکوپ کردن سرامیک اسلب مجاز نیست. همچنین با توجه به وزن بالای سرامیک اسلب و همچنین ریسک شکستگی در اثر برشکاری اجرت نصب سرامیک اسلب در مقایسه با اجرت نصب سرامیک با ابعاد کوچکتر بیشتر است. در بازار به فردی که اسلب سرامیک را نصب میکند اسلب کار گفته میشود و تخصص خاصی دارد که ممکن است نصاب سرامیک آن را آموزش ندیده باشد. به عنوان تجربه بهتر است که برای نصب سرامیک از اسلب کار استفاده کنید زیرا تمام نصابان سرامیک آشنایی با نصب سرامیک اسلب را ندارند و ممکن است دچار ضرر و زیان مالی شوید.

نصب سرامیک

با توجه به جنس و ابعاد سرامیک روش نصب سرامیک نیز متفاوت است به عنوان مثال سرامیک معمولی به دلیل جذب آب به راحتی و با روش سنتی ملاتی قابل نصب است اما سرامیک پرسلان به دلیل جذب آب کم بهتر است به روش ملاتی نصب نشود و از چسب سرامیک برای نصب آن استفاده کنیم. چسب سرامیک ( Tile Adhesive ) که به آن چسب کاشی نیز گفته میشود در دو نوع چسب سرامیک پودری و چسب سرامیک خمیری در بازار موجود است. چسب سرامیک پودری در محل پروژه و با استفاده از همزن برقی در سطل های بزرگ با میزان مشخصی از آب مخلوط میشود. اما چسب خمیری به صورت آماده و در سطل به فروش میرسد. چسب پودری سرامیک معمولاً در بسته بندی های 20 کیلوگرمی به فروش میرسد و هر بسته 20 کیلویی چسب پودری میتواند 2 متر مربع سرامیک را نصب کند. البته در شرایطی که زیرسازی سرامیک مناسب باشد و ضخامت چسب بیشتر از نیم سانتیمتر نشود. در شرایطی که زیرسازی سرامیک مناسب نباشد ممکن است میزان مصرف چسب پودری سرامیک نیز بالاتر برود. همچنین هر سطل از چسب خمیری بسته به تولید کننده آن در گالن های 5 تا 25 کیلوگرمی به فروش میرسد. به دلیل مصرف بالای چسب در نصب سرامیک کف استفاده از چسب خمیری توجیه اقتصادی ندارد و توصیه میشود از چسب پودری برای نصب سرامیک کف استفاده شود. زیرسازی کار برای نصب سرامیک بهتر است که ملات ماسه سیمان باشد و در صورتی که خانه در حال بازسازی است و کف آن لمینت است حتماً باید لمینت و فوم زیر آن برداشته شود. در صورتی که زیر کار سرامیک یا سنگ است بهتر است خود سرامیک یا سنگ برداشته شود اما تخریب کف و لایه ملاتی سیمانی آن انجام نشود زیرا لایه سیمانی زیر سرامیک یا قدیمی تراز است و در صورتی که لایه ملاتی برداشته شود باید مجدداً اقدام به کروم بندی کف کنیم که مشخصاً کار بیهوده است و هزینه اضافی را به کارفرما تحمیل میکند. در صورتی که ابعاد سرامیک بزرگ باشد و به عنوان مثال از سرامیک پرسلان یک در یک استفاده کنیم به دلیل وزن بالای سرامیک نصب آن مستقیماً به روی سنگ یا سرامیک بلامانع است اما در ابعاد کوچکتر نصب سرامیک مستقیم بر روی سنگ یا سرامیک قدیمی به دلیل عدم نفوذ مناسب چسب به زیرکار ممکن است نصب سرامیک به درستی انجام نشود و سرامیک پس از مدتی از نصب دچار لق شدگی شود و در صورتی که به دلیل کاهش هزینه از تخریب کف جلوگیری شود میتوان با خط انداختن به روی سرامیک قدیمی اقدام به نصب سرامیک جدید بر روی سرامیک قدیمی اقدام کرد.  همچنین در ساختمان های نوساز روی مسیرهای لوله کشی آب و شوفاژ باید کاملاً با ملات ماسه سیمان ماهیچه کشی شود و روی آن با استفاده از سبک دانه هایی مانند پوکه کف سازی تا حد امکان تراز و یکدست اجرا شود. کفسازی باید با ملات ماسه سیمان اجرا شود و تا جایی که ممکن است تراز باشد تا از مصرف بیش از حد چسب در نصب سرامیک و افزایش ضخامت چسب جلوگیری کند.

برای نصب سرامیک کف نصاب باید ابتدا نقطه شروع اولین سرامیک را مشخص کند و برای این منظور با اندازه گیری تمام جهت ها و با محاسبه اینکه حداقل برش و پرت سرامیک به دست آید نقطه شروع را تعیین کند. در مرحله دوم و پس از تعیین نقطه شروع و با استفاده از تراز لیزری و یا شلنگ تراز حداقل چسب خور زیر سرامیک تعیین میشود. البته بهتر است که حداقل نیم سانتیمتر چسب زیر سرامیک باشد تا از لق شدگی سرامیک در گذر زمان جلوگیری شود. از آنجایی که سرامیک در دمای 1200 درجه سانتیگراد خطای برش دستگاه ممکن است در حد دو دهم میلیمتر در لبه های سرامیک رکتیفای منجر به پخ خوردگی لبه شود. با توجه به اینکه سرامیک رکتیفای به عنوان سرامیک بدون بند فروخته میشود عدم اجرای بندکشی و چسباندن سرامیک ها به یکدیگر کار اشتباهی است. در صورت انقباض و انبساط ساختمان در صورتیکه سرامیک کف بدون بند اجرا شود فشار وارده بر لبه ها منجر به لب پریدگی سرامیک میشود و هرچه ابعاد سرامیک بزرگتر باشد این فشار بیشتر خواهد بود که حتی ممکن است منجر به شکستگی سرامیک مخصوصاً در ساختمان هایی با اسکلت فولادی و ساختمان هایی که تحت تغییرات آب و هوایی هستند شوند. از این رو در طراحی ویلا و ساختمان هایی که دائماً در معرض رطوبت هستند بهتر است از سرامیک به عنوان کفپوش پی وی سی استفاده شود. برای بندکشی دقیق حین نصب سرامیک کف باید از همتراز و گوه استفاده کنیم همتراز شی پلاستیکی میباشد که در سایز های نیم میلیمتری و یک میلیمتری و 2 میلیمتری در بازار موجود است و بسته به سلیقه کارفرما هر کدام از آن میتوان استفاده کرد. پر فروشترین و بهترین سایز همتراز یک میلیمتری است. همچنین گوه نیز شی پلاستکی گوه شکلی است که وظیفه تراز کردن سرامیک ها در کنار یکدیگر را به عهده دارد. گوه در همتراز فیکس میشود و هر 30 سانتیمتر باید از گوه و همتراز استفاده کنیم. به عنوان مثال در سرامیک کف 120 در 120 سانتیمتری در هر وجه باید از 3 عدد گوه و همتراز و به عبارتی به ازای هر سرامیک باید از 12 عدد گوه و همتراز استفاده کرد. از آنجایی که چسب سرامیک پس از 24 ساعت به مقاومت لازم خود میرسد میتوان گوه ها را خارج کرد و مجدداً استفاده کرد اما همتراز بدلیل مدفون شدن در زیر سرامیک قابلیت استفاده مجدد ندارد. به همین دلیل در زمان سفارش گوه و همتراز تعداد همتراز حدوداً باید سه برابر تعداد گوه باشد اما در متراژ زیر 25 متر مربع این اختلاف به صفر میرسد و تعداد گوه و همتراز باید یکسان باشد. به عنوان یک محاسبه سر انگشتی به خاطر داشته باشید که هر نصاب سرامیک با یک کارگر در روز حدوداً 25 متر مربع سرامیک را نصب میکنند تا در محاسبه تعداد گوه و همتراز اشتباه نکنید.

برش سرامیک کف بهتر است که با دستگاه سرامیک بر انجام شود و برش لبه های سرامیک با دستگاه فرز منجر به لب پریدگی و اصطلاحاً نیش دار شدن سرامیک میشود که مسلماً منظره جالبی نیست. همچنین از سرامیک دو سر برش در نصب سرامیک نباید استفاده شود و فقط در لبه انتهایی کف و محل تلاقی کف و دیوار باید از سرامیک برش خورده استفاده شود. سمتی که سرامیک برش خورده به لبه انتهایی دیوار متصل میشود و روی آن به وسیله قرنیز پوشیده میشود. قرنیز میتواند از جنس خود سرامیک و با دستگاه واترجت برش داده شود و یا اینکه میتوان از انواع قرنیز کرونوگرین و قرنیز پی وی سی برای پای دیوار استفاده کرد. برای بندکشی سرامیک پرسلان حتماً باید از پودر بندکشی مخصوص استفاده کرد و با توجه به اینکه درصد جذب آب سرامیک پرسلان نزدیک به صفر است استفاده از پودر سنگ و سیمان سفید برای بندکشی توصیه نمیشود. برخی از کارفرمایان به دلیل کاهش هزینه ها از دوغاب سیمان سفید و پدر سنگ برای بندکشی پس از نصب سرامیک استفاده میکنند که کار اشتباهی است و منجر به لق شدن سرامیک پس از مدتی از نصب قرنیز میشود. پودر بندکشی در اصل به حالت خمیری و در سطل های 4 کیلوگرمی و 5 کیلوگرمی موجود است و به هر ازای یک کیلوگرم از آن میتوان 50 متر مربع سرامیک کف را بندکشی کرد. پودر بندکشی خاصیت آنتی باکتریال دارد و از رشد قارچ و کپک در درز بند سرامیک جلوگیری میکند. همچنین میتوان از رزین تقویت کننده در مخلوط پودر بندکشی استفاده کرد تا دوام و مقاومت سرامیک پس از نصب بالاتر رود. بندکشی سرامیک بهتر است پس 24 ساعت و یا بهتر است پس از 48 ساعت از نصب سرامیک انجام شود تا به حداکثر مقاومت خود برسد.